Paragraaf F Verbonden partijen

Onder de verbonden partijen van de gemeente Krimpen aan den IJssel vallen gemeenschappelijke regelingen en (privaatrechtelijke) deelnemingen. In deze paragraaf wordt eerst ingegaan op de gemeenschappelijke regelingen en vervolgens op de deelnemingen.

Deelname aan een gemeenschappelijke regeling is een manier om een gemeentelijk doel effectiever te bereiken in een ‘dynamisch’ speelveld van steeds meer samenwerkende (lagere) overheden. In het algemeen gaat de gemeente een relatie met een gemeenschappelijke regeling aan, omdat zij verwacht dat de gemeenschappelijke regeling dezelfde activiteiten effectiever en beter kan uitvoeren. Daarnaast worden risico’s gespreid en gedeeld met andere deelnemers én ontstaat er een kwaliteitsvoordeel als de gemeenschappelijke regeling kennis in huis heeft die de gemeente zelf niet (meer) heeft. Ook ontstaat er vaak grotere effectiviteit en bestuurlijke slagkracht, waardoor nieuwe activiteiten sneller kunnen worden gerealiseerd. Tegelijkertijd kiest de gemeente er bij gemeenschappelijke regelingen bewust voor om zelf invloed te houden, omdat deze activiteiten te kwetsbaar zijn om volledig uit te besteden.

Op basis van deze uitgangspunten is een afwegingskader opgesteld voor het al dan niet aangaan van samenwerking met nieuwe gemeenschappelijke regelingen. Het afwegingskader dient als beleidslijn, wanneer de vraag speelt of de gemeente een nieuwe financiële en bestuurlijke relatie aan zou moeten gaan of niet. Dit kader vormt een handreiking waarin het gemeentelijk beleid voor gemeenschappelijke regelingen een plaats kan krijgen. Het is geen digitaal instrument dat onafwendbaar tot een bepaalde keuze leidt. Een keuze voor het aangaan van een nieuwe financiële en bestuurlijke relatie is in alle gevallen een politiek-bestuurlijke keuze.

In de door de gemeenteraad vastgestelde Nota verbonden partijen is het afwegingskader nader uitgewerkt en ook een ‘governance’ voor verbonden partijen geformuleerd. De risico’s van de gemeenschappelijke regelingen die geheel of gedeeltelijk van toepassing zijn voor de gemeente Krimpen aan den IJssel werden eerder in paragraaf B weerstandsvermogen en risicobeheersing toegelicht.

Jeugdhulp Rijnmond
In 2022 hebben er een aantal belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden binnen de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond, waarover uw raad,  waarvoor dat noodzakelijk was, tussentijds is geïnformeerd via begrotingswijzigingen, dan wel via de risicoparagraaf:

• Op 1 januari 2022 is de wet wijziging woonplaatsbeginsel ingegaan. Deze bepaalt dat de gemeente waar de jeugdige stond ingeschreven direct voorafgaand aan de jeugdhulp met verblijf, (financieel) verantwoordelijk is voor deze jeugdige.
• In 2022 heeft de (financiële) afwikkeling van de vlaktakssytematiek plaatsgevonden. De vlaktaks was een sinds 2015 toegepaste vereveningssystematiek. De inleg die gemeenten over een afgerond jaar te veel of te weinig hebben betaald, werd verrekend met de inleg in een aantal volgende jaren. Hierdoor zagen gemeenten niet direct hun lastenrealisatie en dus ook niet de effecten van hun sturingsmaatregelen op de kosten. De GR heeft daarom besloten om te stoppen met de vlaktaks met ingang van het jaar 2023. Dat impliceert dat in 2023 vanaf jaarrekening 2022 de realisatieverschillen direct worden afgerekend.
• Toename van zware problematiek was zichtbaar in alle opdrachten: doordat de individuele gemeenten steeds meer lokaal hulp en ondersteuning bieden bij de lichtere zorgvragen, leveren de regionaal gecontracteerde partijen naar verhouding meer zware hulp met hogere arrangementsprijzen.
• De maatschappelijk gewenste af- en ombouw van gesloten jeugdhulp heeft een investering vereist, van zowel gemeenten als aanbieders. De afbouw gaat veel sneller dan voorzien, waardoor aanbieders in financiële problemen komen. Door deze problemen komt de continuïteit van zorg onder druk te staan. Gemeenten zijn verantwoordelijk om de continuïteit te borgen. Wij hebben de aanbieders het afgelopen jaar financieel ondersteund.
• De in 2021 gestarte aanbesteding specialistische jeugdhulp Rijnmond (voor 12 samenwerkende gemeenten) is in 2022 succesvol afgerond met het contracteren van zeven systeemaanbieders, acht prestatieaanbieders (forensische zorg) en een aantal flex-aanbieders ingaande 2023.  Tegelijkertijd hebben de gemeenten Maassluis, Vlaardingen en Schiedam binnen de GRJR hun eigen jeugdmodel vormgegeven.
• Net als in andere sectoren wordt ook in de jeugdhulp de arbeidsmarktsituatie alsmaar nijpender. Jeugdhulpaanbieders ervaren in toenemende mate problemen bij het invullen van (nieuwe) vacatures en met name het werven van ervaren professionals. Daarnaast geeft een aantal aanbieders aan dat zij het gehele jaar 2022 geconfronteerd zijn geweest met een hoog ziekteverzuim en (tijdelijke) uitval van personeel als gevolg van coronabesmettingen. 

De gemeenschappelijke regelingen hebben en geven steeds meer inzicht in hun risico’s en weerstandsvermogen. De aandacht voor dit onderwerp leidt in enkele gevallen tot een behoefte aan groei van de algemene reserve (weerstandscapaciteit). Wij vinden het niet zonder meer noodzakelijk dat gemeenschappelijke regelingen er zelf een toereikend weerstandsvermogen op na houden. Zeker wanneer voor de aanvulling van het weerstandsvermogen extra middelen van de deelnemende gemeenten nodig zijn. Dan geven wij er de voorkeur aan om risico’s in het gemeentelijke risicoprofiel op te nemen.

In deze jaarrekening maken enkele risico’s van verbonden partijen deel uit van het gemeentelijk risicoprofiel. Daarnaast zijn er nog enkele verbonden partijen die het risicomanagement niet op orde hebben. De risico’s zijn daardoor niet goed in beeld. Bij het bepalen van de sturingsarrangementen spelen de risico’s en het inzicht daarin een belangrijke rol. Langs die weg wordt aandacht gevraagd voor adequaat inzicht en informatie met betrekking tot risico’s.

Hieronder is een overzicht van de gemeenschappelijke regelingen opgenomen inclusief de financiële bijdrage.

Bij deze gemeenschappelijke regelingen is de gemeente vertegenwoordigd in het bestuur. Aan de gemeenschappelijke regelingen zijn financiële risico’s verbonden. 

De (privaatrechtelijke) deelname in het aandelenkapitaal van een aantal vennootschappen vloeit vooral voort uit de maatschappelijke belangen die door deze vennootschappen worden/werden nagestreefd.

Stedin
Voor netwerkbeheerder Stedin staan de komende jaren vanwege de energietransitie substantiële investeringen te wachten in de infrastructuur. De betekent een forse kapitaalbehoefte en de noodzaak tot het versterken van het eigen vermogen. Dit is in 2021 gedeeltelijk ingevuld door de uitgifte van cumulatief preferente aandelen aan bestaande aandeelhouders. In 2022 is de vervolgfase voor de lange termijnfinanciering gestart op basis van de resterende kapitaalbehoefte. Stedin is, in nauwe samenwerking met de aandeelhouderscommissie (AHC), in gesprek niet-aandeelhoudende overheden binnen het verzorgingsgebied om hen te bewegen aandeelhouder te worden. Daarnaast is in de miljoenennota door de Staat € 500 miljoen gereserveerd voor deelname in Stedin. In 2023 worden de voorwaarden uitgewerkt.

De gemeente Krimpen aan den IJssel had in 2022 deelnemingen in een vijftal ondernemingen.

Het financiële risico strekt zich uit tot de waarde van de deelneming. In de balans is de aankoopprijs van de aandelen als waarde opgenomen. Het risico betreft feitelijk de economische waarde van het aandelenpakket, indien deze lager ligt dan de aankoopprijs. Tevens is in de tabel de dividenduitkering opgenomen. Mogelijke fluctuaties in de hoogte van de dividenduitkering vormen een risico, met effecten op het begrotingsresultaat. Om deze reden zijn wij terughoudend in het ramen van de opbrengsten uit dividend.