Paragraaf F Verbonden partijen

Deelname aan een verbonden partij is een manier om een gemeentelijk doel effectiever te bereiken in een ‘dynamisch’ speelveld van steeds meer samenwerkende (lagere) overheden. In het algemeen gaat de gemeente een relatie met een verbonden partij aan, omdat zij verwacht dat de verbonden partij dezelfde activiteiten effectiever en beter uitvoert. Daarnaast worden risico’s gespreid en gedeeld met andere deelnemers én ontstaat er een kwaliteitsvoordeel als de verbonden partij kennis in huis heeft die de gemeente zelf niet (meer) heeft. Ook ontstaat er vaak grotere effectiviteit en bestuurlijke slagkracht, waardoor nieuwe activiteiten sneller worden gerealiseerd. Tegelijkertijd kiest de gemeente er bij verbonden partijen bewust voor om zelf invloed te houden, omdat deze activiteiten te kwetsbaar zijn om volledig uit te besteden.

Op basis van deze uitgangspunten is een afwegingskader opgesteld voor het al dan niet aangaan van een samenwerking met nieuwe verbonden partijen. Het afwegingskader dient als beleidslijn, wanneer de vraag speelt of de gemeente een nieuwe financiële en bestuurlijke relatie aan zou moeten gaan of niet. Dit kader vormt een handreiking waarin het gemeentelijk beleid voor verbonden partijen een plaats kan krijgen. Het is geen digitaal instrument dat onafwendbaar tot een bepaalde keuze leidt. Een keuze voor het aangaan van een nieuwe financiële en bestuurlijke relatie is in alle gevallen een politiek-bestuurlijke keuze.

In de door de gemeenteraad vastgestelde Nota verbonden partijen (1 juli 2016) is het afwegingskader nader uitgewerkt en ook een nieuwe ‘governance’ voor verbonden partijen geformuleerd. De risico’s van de verbonden partijen die geheel of gedeeltelijk van toepassing zijn voor de gemeente Krimpen aan den IJssel werden eerder in paragraaf B weerstandsvermogen en risicobeheersing toegelicht.

Wijziging Wet gemeenschappelijke regelingen
Per 1 juli 2022 is een wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) in werking getreden. Met deze wetswijziging worden de  mogelijkheden van volksvertegenwoordigers om de eigen controlerende en kaderstellende rol bij gemeenschappelijke regelingen te versterken aangepast en uitgebreid. Ook wordt de democratische legitimatie van de besluitvorming binnen zo’n samenwerkingsverband vergroot. Voorbeelden zijn het recht een zienswijze in te dienen (onder meer bij het treffen van een regeling en bij besluiten), het instellen van een gemeenschappelijke adviescommissie voor raadsleden en afspraken hoe om te gaan met burgerparticipatie. Ook krijgen volksvertegenwoordigers meer invloed op het functioneren van een regeling, bijvoorbeeld via verplichte afspraken over evaluatie van de regeling en de verplichting om afspraken te maken over (financiële) gevolgen van uittreding voor de uittredende deelnemers.
Het deel van de wet dat rechten geeft aan volksvertegenwoordigers gaat direct per 1 juli 2022 in. Voor het andere deel (verplichtingen om bestaande gemeenschappelijke regelingen aan te passen, om zo scherpere afspraken te maken over bijvoorbeeld uittreding of evaluatie) geeft de wet een implementatieperiode van twee jaar.

Jaarlijks wordt regionaal afgesproken welk indexpercentage aan gemeenschappelijke regelingen wordt toegestaan. Hierin worden ook correcties vanwege afwijkende werkelijke prijsontwikkelingen in voorgaande jaren verrekend. Met ingang van het begrotingsjaar 2022 is de berekening van het percentage gewijzigd. Voortaan wordt een gewogen indexpercentage gehanteerd, samengesteld uit (vaste) componenten voor lonen (80%) en prijzen (20%).

Voor de begroting 2023 is het percentage 4,8. Deze index geldt voor VRR, GGD, DCMR en GR Jeugdhulp. De MRDH volgt de systematiek van de regio Haaglanden en voor de overige regeling wordt de indexeringssystematiek van de regio Hollands Midden aangehouden. De indexen van de regio’s Haaglanden en Hollands Midden zijn vergelijkbaar met die van de regio Rotterdam-Rijnmond.

Ontwikkelingen
Streekarchief
De begroting van de Gemeenschappelijke Regeling Streekarchief Midden-Holland (SAMH) bevat, naast de reguliere taken, een tweetal speerpunten: het duurzaam bewaren van de digitale overheidsinformatie in het e-depot en het vergroten van de digitale dienstverlening aan burger en deelnemende gemeenten.

IJSSELgemeenten
IJsselgemeenten is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Zuidplas. Op het onderdeel sociale zaken nemen alle drie de gemeenten deel. Voor het onderdeel ICT betreft de samenwerking Capelle aan den IJssel en Krimpen aan den IJssel. Voor sociale zaken wordt in 2023 blijvende inzet op leefgeld van ontheemde Oekraïners en de energietoeslag voorzien. 

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR)
Het algemeen bestuur heeft ingestemd met het voorstel tot uitvoering van scenario 2 (Basis op orde) van de ontwikkelagenda en verwerking van de financiële consequenties van scenario 2 in de meerjarenbegroting. Ten aanzien van de kostenverdeelsleutel heeft het bestuur conform het voorstel besloten. Omdat de wijziging van de kostenverdeelsleutel leidt tot herverdeeleffecten, heeft het Algemeen Bestuur verzocht om in de jaren 2023 tot en met 2026 in 4 gelijke stappen van 25% in te groeien van het oude naar het nieuwe kostenverdeelmodel.

IBKW
In 2022 is het verkochte pand aan de gemeente Krimpen aan den IJssel opgeleverd. Het IBKW gaat voor een jaar een gedeelte van de oude Rabobank huren, met een optie voor een tweede jaar. In juridische zin wordt daarom een huurovereenkomst voor onbepaalde tijd aangegaan, met een opzegtermijn van 3 maanden, niet eerder opzegbaar dan 1 jaar na ingangsdatum.

DCMR milieudienst Rijnmond
In 2023 zal de Omgevingswet naar verwachting in werking treden. Samen met participanten van de DCMR moeten de nieuwe werkwijzen die bij de wet horen in praktijk worden gebracht. Dat vraagt om vernieuwd samenspel tussen alle betrokken partijen en voor iedereen toegankelijke data over de milieukwaliteit in het gebied. In 2021 en 2022 is DCMR zich steeds meer aan het ontwikkelen tot een datagedreven organisatie en bouwen we verder aan informatie gestuurd toezicht en het gebruik van digitale vergunningen waarin altijd de actuele voorschriften te vinden zijn.

Metropoolregio Rotterdam-Den Haag
Ten behoeve van de nieuwe bestuursperiode wordt de strategische agenda momenteel geactualiseerd. Daarbij wordt rekening gehouden met actuele trends en ontwikkelingen die leven en werken in de metropoolregio beïnvloeden zoals de coronacrisis, de druk op milieu en ruimte en de kilmaatdoelen. Vaststelling van de strategische agenda vindt, nadat gemeenten hun zienswijzen hebben kunnen inbrengen, naar verwachting in het voorjaar van 2023 plaats. Dat moment komt later dan het moment dan de vastgestelde begroting. De begroting 2023 zal dan later, parallel aan de vaststelling van de nieuwe Strategische Agenda, worden gewijzigd. 

Groenalliantie Midden-Holland
Groenalliantie wil haar gebieden duurzaam beheren en ontwikkelen. Het Ontwikkelplan (2021) geeft de richting en kaders aan voor het strategisch en tactisch handelen van het bestuur ten aanzien van investeringen, meerjarig beheer, omgang met maatschappelijke vraagstukken en samenwerking met andere partijen (waaronder de horizontale samenwerking met Staatsbosbeheer). 

GGD Rotterdam Rijnmond
De GGD heeft twee externe ontwikkelingen die onontkoombaar zijn: de inwerkingtreding van de omgevingswet en de inspecties van gastouders. De Omgevingswet verplicht gemeenten “een gezonde leefomgeving te bereiken en in stand te houden”. Gezondheid in de Omgevingswet gaat niet alleen over de fysieke milieufactoren. Ook onderwerpen als meer bewegen, gezonde voedselomgeving en ruimte voor maatschappelijke voorzieningen moeten terugkeren in het ruimtelijke beleid. Het toezicht en de handhaving in de gastouderopvang moet geïntensiveerd worden. Dit wordt deels bekostigd uit door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid beschikbaar gestelde middelen.
In begroting 2024 zullen vervolgens nieuwe afspraken gemaakt worden omtrent de omvang van het pakket basisproducten dat de GGD Rotterdam-Rijnmond voor alle gemeenten uitvoert. De voorbereiding hierop vindt plaats in 2023.

Werkvoorzieningschap Promen
De begroting van Promen is technisch van karakter. In het najaar 2022 wordt deze begroting verder uitgewerkt in het OP Promen 2023, inclusief een gewijzigde begroting en meerjarenraming. Daarbij zal naast het financieel-economisch inzicht ook een sociaal-maatschappelijk beeld worden gegeven en aandacht worden besteed aan de ontwikkelingen, ambities en te bereiken resultaten op het gebied van de maatschappelijke opdracht van Promen.

Jeugdhulp Rijnmond
Vanaf 2023 is de vlaktaks afgeschaft en is een nieuwe systematiek ingericht voor:
- Raming van uitgaven (met aanpassingen van de regionale lastenraming op basis van individuele correcties per gemeente)
- Beheersing van uitgaven (maandelijks dashboards, kwartaalafsluitingen, twee bestuursrapportages, sturing op juistheid, tijdigheid en compleetheid van data)
- Verantwoording en afrekening (lastenverantwoording, direct nacalculatie van gemeentelijke bijdragen en eindafrekening met zorgaanbieders op basis van dezelfde
bestandsvergelijking).

Beschermd wonen
In 2023 wordt een gemeenschappelijke regeling voor het beschermd wonen opgericht, de besluitvorming hierover is in voorbereiding.

De gemeenschappelijke regelingen hebben en geven steeds meer inzicht in hun risico’s en weerstandsvermogen. De aandacht voor dit onderwerp leidt in enkele gevallen tot een behoefte aan groei van de algemene reserve (weerstandscapaciteit). Wij achten het niet zonder meer noodzakelijk dat de gemeenschappelijke regelingen er zelf een toereikend weerstandsvermogen op na houden. Zeker wanneer voor de aanvulling van het weerstandsvermogen extra middelen van de deelnemende gemeenten nodig zijn, geven wij er de voorkeur aan om 
risico’s in de gemeentebegrotingen op te nemen. De bij ons bekende risico’s zijn vermeld in paragraaf B: Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Over het algemeen hebben de gemeenschappelijke regelingen een laag risicoprofiel, mede omdat het risico wordt gedragen door de bijdragende gemeenten.

Hieronder is een overzicht van de gemeenschappelijke regelingen opgenomen inclusief de financiële bijdrage.
Bij deze gemeenschappelijke regelingen is de gemeente vertegenwoordigd in het bestuur. Aan de gemeenschappelijke regelingen zijn financiële risico’s verbonden. Wel is het risicoprofiel in het algemeen laag en  dit profiel uit zich veelal in een redelijk voorspelbare stijging van de jaarlijkse exploitatielasten.

Verbonden partijen	Programma	Vertegenwoordiging	Risicoprofiel	Begroting	Begroting	Begroting	Begroting
				2023	2024	2025	2026
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond	1	AB	Laag/Gem	1.645	1.767	1.889	1.985
Ingenieursbureau Krimpenerwaard (IBKW)	2	Bestuur	Laag
DCMR Milieudienst Rijnmond	2	AB	Laag/Gem	546	560	574	588
Metropoolregio Rotterdam-Den Haag	2	AB/DB	Laag	83	85	87	89
Groenalliantie Midden-Holland	3	Bestuur	Laag	223	228	234	240
GGD Rotterdam Rijnmond	4	AB	Laag	253	259	266	272
Werkvoorzieningschap PROMEN	4	AB	Laag/Gem	2.056	2.041	2.022	2.006
Jeugdhulp Rijnmond	4	DB	Gemiddeld	5.486	5.706	5.852	6.002
Centrum voor Jeugd en Gezin	4	Raad voor publiek belang		1.078	1.105	1.133	1.161
GR IJSSELgemeenten	4 en 5	Bestuur	Laag/Gem	4.882	4.957	5.079	5.206
Streekarchief Midden-Holland	5	AB	Laag	178	182	187	191
Totaal				16.430	16.889	17.322	17.740
Streekarchief Midden-Holland
Gemeentelijk belang	Het op een verantwoorde wijze beheren, ontsluiten en ter beschikking stellen van permanent te bewaren gemeentelijke archiefbescheiden.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	177.726
Financiële resultaat	-7.723
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	290.127	287.667
Vreemd vermogen	293.672	276.960
GR IJSSELgemeenten
Gemeentelijk belang	GR IJSSELgemeenten verzorgt de volledige ondersteuning van de gemeentelijke organisatie op het gebied van ICT. Daarnaast verzorgt het ook de uitvoering van het taakveld werk en inkomen (sociale zaken).
Begroting:
Bijdrage Krimpen	4.882.418
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	1.124.000	1.124.000
Vreemd vermogen	12.453.000	12.346.000
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Gemeentelijk belang	Het doelmatig organiseren en coördineren van werkzaamheden die noodzakelijk zijn voor een doeltreffende rampenbestrijding en crisisbeheersing.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	1.645.315
Financiële resultaat	562.000
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	1.402.000	1.633.000
Vreemd vermogen	102.633.000	105.120.000
Ingenieursbureau Krimpenerwaard (IBKW)
Gemeentelijk belang	IBKW levert advies- en ingenieursdiensten voor projecten op het gebied van weg- en waterbouw in brede zin. Eind 2021 wordt een vernieuwde dienstverleningsovereenkomst opgesteld, waarbij de samenwerking verder wordt geprofessionaliseerd.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	Er is geen bijdrage ten laste van programma's opgenomen, want wij dragen bij o.b.v. de ureninzet van IBKW bij projecten.
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	1.172.000	1.157.000
Vreemd vermogen	663.000	663.000
DCMR Milieudienst Rijnmond
Gemeentelijk belang	De uitvoering van de Wet milieubeheer. DCMR draagt bij aan het verlagen van de milieubelasting van bedrijven en het verhogen van de milieukwaliteit en veiligheid. Daarnaast werkt DCMR ook aan de integratie van milieuaspecten in andere beleidsterreinen en aan milieu en veiligheid gerelateerde maatschappelijke vraagstukken en nieuwe ontwikkelingen.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	546.122
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	4.134.000	2.900.000
Vreemd vermogen	10.700.000	14.000.000
Metropoolregio Rotterdam-Den Haag
Gemeentelijk belang	Het verbeteren van de bereikbaarheid, duurzaamheid, attractiviteit en economische vernieuwingen van en binnen de metropoolregio.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	82.813
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	33.097.490	32.597.490
Vreemd vermogen	1.313.805.129	1.353.381.469
Groenalliantie Midden-Holland
Gemeentelijk belang	Deelname aan strategische besluitvorming betreffende het beheer en de ontwikkeling van natuur- en recreatiegebieden binnen het werkgebied van de deelnemende gemeenten. In het deelgebied Krimpenerwaard betreft het de gebieden Krimpenerhout en Loetbos.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	222.600
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	8.321.000	8.238.000
Vreemd vermogen	1.862.000	2.177.000
GGD Rotterdam Rijnmond
Gemeentelijk belang	Invulling geven aan de wettelijke taken op grond van de wet Publieke Gezondheid. Dit omvat onder andere epidemiologisch onderzoek, Infectieziekten bestrijding, Milieu & Hygiëne en Persoonsgerichte zorg. Ook voorziet het GGD in een rampen opvangplan (GROP) en in inspecties kinderopvang.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	252.860
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	0	0
Vreemd vermogen	0	0
Werkvoorzieningschap Promen
Gemeentelijk belang	Het uitvoeren van Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) taken en het verzorgen van arbeidsgerichte trajecten (waaronder beschut werken).
Begroting:
Bijdrage Krimpen	2.056.000
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	3.214.000	3.442.000
Vreemd vermogen	7.149.000	7.164.000
Jeugdhulp Rijnmond
Gemeentelijk belang	Het verzorgen van de inkoop van individuele voorzieningen Jeugdhulp, Jeugdbescherming en Jeugdreclassering.
Begroting:
Bijdrage Krimpen	5.486.243
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	0	0
Vreemd vermogen	0	0

De deelname in het aandelenkapitaal van een aantal vennootschappen vloeit vooral voort uit de van oudsher maatschappelijke belangen die door deze vennootschappen worden/werden nagestreefd. De gemeente Krimpen aan den IJssel heeft deelnemingen in vier ondernemingen:

Naam deelneming	Vestigingsplaats	Nominale deelname	Netto resultaat 2021	Eigen vermogen	Vreemd vermogen	Dividend	Dividend	Dividend
				31-12-2021	31-12-2021	2021	2022	2023
Stedin	Rotterdam	3.267	21.000	3.270.000	4.912.000	44	49	49
OASEN	Gouda	13	5.685	122.426	188.121
Bank Nederlandse Gemeenten	Den Haag	75	236.000	5.062.000	143.995.000	75	75	75
Cyclus BV	Moordrecht	271	484	10.342	22.406

Het financiële risico strekt zich uit tot de waarde van de deelneming. In de balans is de aankoopprijs van de aandelen als waarde opgenomen. Het risico betreft de economische waarde van het aandelenpakket, als deze lager ligt dan de aankoopprijs. Ook is in de tabel de dividenduitkering opgenomen. Mogelijke fluctuaties in de hoogte van de dividenduitkering vormen een risico, met effecten op het begrotingsresultaat. Om deze reden zijn wij terughoudend in het ramen van de opbrengsten uit dividend.

Stedin
Voor netwerkbeheerder Stedin staan de komende jaren vanwege de energietransitie substantiële investeringen te wachten in de infrastructuur. De kapitaalbehoefte die daar het gevolg van is, is gedeeltelijk ingevuld door het niet uitkeren van de boekwinst op de verkoop van commerciële bedrijfsonderdelen en  de uitgifte van collectief preferente aandelen aan de bestaande aandeelhouders. Krimpen aan den IJssel heeft medio 2021 een extra pakket cumulatief preferente aandelen verworven voor een bedrag van € 2.587.000. Daarmee is een bijdrage geleverd aan de versterking van het eigen vermogen van Stedin en ontvangt de gemeente jaarlijks 3% dividend.
De resterende kapitaalbehoefte is in 2022 in beeld gebracht en bedraagt circa € 1,8 miljard. Met potentiële nieuwe aandeelhouders binnen het verzorgingsgebied en met het Rijk worden gesprekken gevoerd over toetreding. De aandeelhouders bepalen mede hoe Stedin het benodigde kapitaal kan aantrekken en daarnaast financieel gezond blijft en toegang tot de kapitaalmarkt houdt.

Naast het dividend op de nieuwe aandelen zal de komende jaren sprake zijn van fluctuerende dividendopbrengsten van het reguliere aandelenpakket. Deze fluctuaties hangen samen met de benodigde investeringen en het effect daarvan op de jaarwinsten.