Samenvatting

Deze jaarstukken zijn de afsluiting van het jaar 2023 en daarmee van het eerste volledige jaar van deze collegeperiode. Het jaar 2023 volgde op een drietal jaren die door crises en onzekere ontwikkelingen van buitenaf werden gedomineerd.  Hoewel het wereldtoneel zeker niet tot rust is gekomen, zijn nieuwe gebeurtenissen met majeure impact op gemeenten in 2023 uitgebleven. 

In deze bestuurlijke samenvatting blikken wij terug op 2023, met een toelichting op de belangrijkste financiële en inhoudelijke ontwikkelingen en resultaten. Vervolgens gaat het jaarverslag per programma in op de realisatie in 2023 en krijgt u via de paragrafen een toelichting op een aantal belangrijke thema’s.

Het tweede deel bestaat uit de jaarrekening 2023. Hierin is voor het eerst de rechtmatigheidsverklaring van het college opgenomen. Deze is door de accountant betrokken in het oordeel over de getrouwheid. De accountant heeft over de jaarrekening een goedkeurende verklaring afgegeven.

De begroting 2023 was de eerste begroting van ons college en bevatte de eerste aanzet voor een aantal grote ambities en opgaven, waarbij wij het bestuursakkoord als leidraad hebben gehanteerd. Bovendien vertoonde de begroting meerjarig een positief saldo in de eerste drie jaren. Deze uitkomst kwam tot stand door onder onzekere omstandigheden zorgvuldige inschattingen te maken. Daarbij hebben wij onder meer rekening gehouden met extra indexeringen en stelposten. Waar nodig zijn bovendien risico's benoemd.

Het saldo van de begroting 2023 was nagenoeg nihil. Pas halverwege 2023 begon het saldo op te lopen, via de begrotingswijzigingen van september en december. Na de laatste wijziging zette de groei van het resultaat nog verder door.

We sluiten het jaar 2023 af met een positief resultaat van bijna € 6,7 miljoen. De cijfers bevatten per saldo voor ruim €3,6 miljoen aan incidentele baten en lasten. Het saldo van structurele baten en lasten komt daarmee op ruim €3 miljoen positief.  

Daarmee is 2023 het derde opeenvolgende jaar met een overschot. De forse omvang is aanleiding voor een meer uitgebreide analyse, verderop in deze samenvatting.

De grafieken hieronder tonen de verdeling van de baten en lasten.

Krimpen aan den IJssel is een gemeente waar je fijn, veilig en gezond moet kunnen wonen en werken. In 2023 hebben we samen met onze bijna 30.000 inwoners en vele (maatschappelijk) ondernemers weer hard gewerkt om ons kleine stukje aarde te onderhouden, verbeteren en vernieuwen.

Zo hebben we, samen met onze veiligheidspartners en in een interactief proces, een nieuw integraal veiligheidsplan opgesteld. Dat hebben we gedaan om vanuit een strategische focus op de volle breedte van het veiligheidsdomein ook in de komende jaren de veiligheid in onze gemeente te bevorderen. 

Op het gebied van duurzaamheid hebben we verdere stappen gezet naar een Klimaatneutraal en gezond Krimpen aan den IJssel. Dat doen we door te informeren, stimuleren, faciliteren en door partijen uit te dagen ook zelf aan de slag te gaan op de thema’s energie, circulariteit, klimaatadaptatie en gezondheid en voedsel.

In 2023 zijn de lokale maatregelen ter bestrijding van energiearmoede vastgesteld en uitgevoerd. Door de raad is een ruim budget en een pakket aan maatregelen vastgesteld. Veel maatregelen zijn in 2023 uitgevoerd. 

Aan het thema gezondheid hebben we invulling gegeven met de eerste activiteiten in het kader van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA).  Sporten en bewegen maakt daar onderdeel van uit.

In december is de nieuwe sport- en beweegnota  ‘Heel Krimpen beweegt 2024 – 2027’ vastgesteld. We willen er met dit vernieuwde beleid voor zorgen dat 50% van de Krimpenaren in 2027 aan de landelijk beweegnorm voldoet.

Verder zijn we in 2023, na jaren van voorbereiding en onderhandeling , begonnen met de (laatste fase van de) vernieuwing van het voetbalcomplex van DCV aan het Waalplantsoen. Ander maatschappelijk vastgoed waar de realisatie goed op stoom is gekomen, zijn de nieuwbouw van de Groeiplaneet/Populier en de scouting.

De opvang van Oekraïense ontheemden en asielzoekers blijft een aandachtspunt. De schaarste aan opvangplekken is groot en de situatie vaak schrijnend.   We hebben daarom ons eigendom De Noord in gereedheid gebracht voor de opvang van Oekraïense ontheemden. Ook blijven we het in onze haven mogelijk maken dat aan boord van het riviercruiseschip de Alemannia circa 150 personen kunnen worden opgevangen.

Binnen het sociaal domein zien we een stabilisatie van de kosten in de  individuele voorzieningen die wij op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning verstrekken. Het uitkeringsbestand van de  participatiewet is ook stabiel, maar binnen de individuele voorzieningen vanuit de Jeugdwet zien we in 2023 wel weer een stijging. 

In deze terugblik op 2023 willen we ook uw bijzondere aandacht vragen voor de uitvoering van ons (ambitieuze) investeringsprogramma. We hebben 11 projecten kunnen afronden. Daar was een bedrag van bijna 15 miljoen mee gemoeid. 

Een groot aantal andere investeringsprojecten (tot een bedrag van in totaal 60 miljoen) hebben wij in voorbereiding of uitvoering. Het betreft hier met name investeringen in het ruimtelijk domein (Meerjarenplanning Openbare Ruimte) en het maatschappelijk domein (Integraal Huisvestingsplan Onderwijs en Binnensport). 

In 2023 zijn belangrijke stappen gezet om tot concrete invulling van een aantal (her)ontwikkellocaties te komen. In Centrum-Zuid zijn de eerste woningen opgeleverd. Voor de Werf aan den IJssel is het bestemmingsplan vastgesteld en is gestart met het bouwrijp maken. Ook binnen de projecten Crimpenersteyn, KOAG en Kerkdreef  is belangrijke bestuurlijke voortgang geboekt.

Kijken we naar 2024 en verder, dan zien we als onze belangrijkste uitdaging om het opstellen van de Omgevingsvisie, het nieuwe beleidsplan voor het sociaal domein en het nieuwe participatiebeleid te verbinden met de financiële zorgen die wij hebben voor de jaren 2026 en verder. In de Kadernota 2025-2028 zullen we daar voorstellen voor doen.

De begroting 2023 startte met een saldo van nagenoeg € 0. In de afronding van de begroting werd de financiële ruimte optimaal benut voor het opnemen van ambitie van het nieuwe college. Maar er werd ook rekening gehouden met de vele onzekerheden. De coronacrisis was immers nog maar net achter de rug en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne waren nog niet geheel duidelijk en zijn dat nog steeds niet. 

Halverwege het jaar werd duidelijk dat algemene stelposten voor mogelijke kostenontwikkelingen vanwege onverwachte inflatie deel konden vrijvallen. Bovendien kwamen extra middelen beschikbaar via de meicirculaire.  In de laatste begrotingswijziging van 2023 konden voordelen worden verwerkt op het sociaal domein, waaronder de inkomsten vanwege het Integraal Zorgakkoord (IZA). Bovendien waren de resterende stelposten niet meer nodig in het jaar 2023. De prognose van het resultaat over 2023 bedroeg in december € 4,3 miljoen.

Na de laatste begrotingswijziging is het saldo verder opgelopen door onder meer onderbesteding op de ontvangen middelen voor de opvang van Oekraïners en onderbesteding op het onderhoud van de openbare ruimte. De uitvoering van het actieplan Energiearmoede en de uitbetalingen van de energietoeslag lopen door in 2024, voor een groter deel dan eerder werd verwacht en op treasury werd vanwege oplopende rente een voordeel op uitgezette middelen gerealiseerd. Een meer uitgebreide toelichting is opgenomen in de verschillenanalyse van deze jaarstukken. Voor een aantal van de genoemde voordelen en onderbestedingen doen wij, zoals eerder aangekondigd, in het raadsvoorstel bij deze jaarrekening een voorstel om via bestemming van het resultaat een overheveling naar 2024 tot stand te brengen.

Hierdoor is het resultaat over 2023 opgelopen tot € 6,7 miljoen. Na verwerking van de voorgestelde bestemmingen resteert een bedrag van  € 5,5 miljoen, dat wij betrekken bij de kadernota, waarin de financiële uitdagingen van de komende jaren aan de orde komen. Hoewel het rekeningsaldo een incidentele baat is, wordt onderzocht hoe deze zo optimaal mogelijk kan worden ingezet voor de structurele tekorten die vanaf 2026 opdoemen.

De financiële positie van Krimpen aan den IJssel is zonder meer solide te noemen. De weerstandsvermogen is met 4,55 vergelijkbaar met voorgaande planning en controldocumenten en blijft daarmee hoog. Vrijwel alle financiële kengetallen laten een verbetering zien, waarbij met name de netto schuldquote en solvabiliteit in positieve zing opvallen.  De reservepositie laat zien dat de buffers goed gevuld zijn. Dat is een geruststelling met het oog op de tekorten in het meerjarenbeeld, met name vanaf 2026. De financiële uitgangspositie om die uitdaging het hoofd te bieden is goed, maar structurele oplossingen kunnen alleen door het maken van (ingrijpende) keuzes worden bereikt.

Over 2023 legt ons college voor de eerste maal een rechtmatigheidsverantwoording af. Deze is opgenomen in het onderdeel baten en lasten van de jaarrekening. In de paragraaf Bedrijfsvoering wordt daar een toelichting op gegeven. De invoering van de rechtmatigheidsverantwoording kent een lange aanloop en tot op het laatst zijn wijzigingen doorgevoerd in de regelgeving.  In 2023 heeft de gemeenteraad de financiële verordening aangepast en de verantwoordingsgrens op 2% gesteld. Tevens hebben wij gedurende het jaar bevindingen op het gebied van rechtmatigheid met de raad gedeeld via de begrotingswijzigingen.

De begrotingsrechtmatigheid is over 2023, conform besluit van de raad, voor het eerst beoordeeld op beleidsthemaniveau, waar dat voorheen op programmaniveau gebeurde. Hoewel er sprake is van meer begrotingsonrechtmatigheden dan in voorgaande jaren, lijkt dit geen relatie te hebben met deze verandering. Eerder is er een verband met een gewijzigde toepassing van bruto en netto rechtmatigheid, zoals in de paragraaf Bedrijfsvoering wordt toegelicht.

Wij zijn tevreden met de uitkomst van de verantwoording, waarin wij ruim onder de grens van 2% zijn gebleven. De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in de (verbetering van) de interne controle functie. Dit heeft in combinatie met een goede samenwerking met de accountant geleid tot deze eerste rechtmatigheidsverantwoording. De komende jaren zetten wij in op verdere doorontwikkeling en verbetering van processen en de controle daarop.

De jaarrekening 2023 is de eerste in de programmaindeling die op 23 juni 2022 is vastgesteld. De gemeenteraad heeft de begroting geautoriseerd op beleidsthemaniveau. 

Deze jaarstukken worden gepubliceerd via de begrotingsapp van Pepperflow.  De indeling en inhoud sluiten aan bij de begroting, zoals is voorgeschreven. 

In het jaarverslag treft u zoals gebruikelijk de programma’s aan, met een toelichting op de realisatie in 2023. 

De indeling per programma verschilt zoals gebruikelijk enigszins van de begroting. Ieder programma begint met een programmabrede hoofdambitie, waarna kort wordt ingegaan op ‘wat is er bereikt’. 

Omdat in het jaarverslag verantwoording wordt afgelegd is een ‘stoplicht’-model opgenomen voor de speerpunten. Uitgangspunt is dat speerpunten die zijn uitgevoerd en dus groen gekleurd, niet meer worden toegelicht tenzij daar een reden voor is. Bij geel (nog niet gereed) of rood (niet uitgevoerd) is uiteraard altijd een toelichting opgenomen. 

Onder de noemer ‘wat is er gebeurd’ wordt meer concreet ingegaan op de belangrijkste gebeurtenissen in 2023. 

De onderdelen met betrekking tot beleid en afspraken en het afleggen van verantwoording zijn overwegend gelijk aan de begroting. 

Onder ‘Wat heeft het gekost’ zijn naast de baten en lasten per beleidsthema extra tabellen opgenomen. Deze bevatten de incidentele posten, investeringen en de verschillenanalyse. Bij de tabellen over investeringen hoort de kanttekening dat niet alle beschikbaar gestelde bedragen direct worden uitgegeven omdat de actuele noodzaak soms leidt tot uitstel en herplanning.

Als laatste onderdeel zijn op de programma’s de indicatoren opgenomen. Hiervoor zijn de lokale indicatoren gebruikt zoals die in juni 2022 door de raad zijn vastgesteld. In het jaarverslag treft u de meest actuele cijfers per indicator aan. In een aantal gevallen betekent dit dat in deze jaarrekening geen nieuwe actuele cijfers kunnen worden getoond. 

De jaarrekening gaat meer cijfermatig in op de resultaten. Dit onderdeel bevat onder meer de balans met toelichting, nadere financiële informatie op programmaniveau en de verschillenanalyse per programma. Nieuw onderdeel is de vanaf 2023 verplichte rechtmatigheidsverantwoording van het college. De jaarrekening is het deel van deze stukken dat door de accountant is beoordeeld. 

Ten slotte melden wij nog dat alle bedragen in de tabellen zijn weergegeven in duizendtallen. Hierdoor is soms sprake van afrondingsverschillen.