Paragraaf F Verbonden partijen

Onder de verbonden partijen van de gemeente Krimpen aan den IJssel vallen gemeenschappelijke regelingen en (privaatrechtelijke) deelnemingen. In deze paragraaf wordt eerst ingegaan op de gemeenschappelijke regelingen en vervolgens op de deelnemingen.

Deelname aan een gemeenschappelijke regeling is een manier om een gemeentelijk doel effectiever te bereiken in een ‘dynamisch’ speelveld van steeds meer samenwerkende (lagere) overheden. In het algemeen gaat de gemeente een relatie met een gemeenschappelijke regeling aan, omdat zij verwacht dat de gemeenschappelijke regeling dezelfde activiteiten effectiever en beter kan uitvoeren. Daarnaast worden risico’s gespreid en gedeeld met andere deelnemers én ontstaat er een kwaliteitsvoordeel als de gemeenschappelijke regeling kennis in huis heeft die de gemeente zelf niet (meer) heeft. Ook ontstaat er vaak grotere effectiviteit en bestuurlijke slagkracht, waardoor nieuwe activiteiten sneller kunnen worden gerealiseerd. Tegelijkertijd kiest de gemeente er bij gemeenschappelijke regelingen bewust voor om zelf invloed te houden, omdat deze activiteiten te kwetsbaar zijn om volledig uit te besteden.

Op basis van deze uitgangspunten is een afwegingskader opgesteld voor het al dan niet aangaan van samenwerking met nieuwe gemeenschappelijke regelingen. Het afwegingskader dient als beleidslijn, wanneer de vraag speelt of de gemeente een nieuwe financiële en bestuurlijke relatie aan zou moeten gaan of niet. Dit kader vormt een handreiking waarin het gemeentelijk beleid voor gemeenschappelijke regelingen een plaats kan krijgen. Het is geen digitaal instrument dat onafwendbaar tot een bepaalde keuze leidt. Een keuze voor het aangaan van een nieuwe financiële en bestuurlijke relatie is in alle gevallen een politiek-bestuurlijke keuze.

In de door de gemeenteraad vastgestelde Nota verbonden partijen is het afwegingskader nader uitgewerkt en ook een ‘governance’ voor verbonden partijen geformuleerd. In het voorjaar van 2024 wordt de governance opnieuw tegen het licht gehouden op basis van financiële en bestuurlijke risico's.

De eigen risico’s van de gemeenschappelijke regelingen die geheel of gedeeltelijk van toepassing zijn voor de gemeente Krimpen aan den IJssel werden eerder in paragraaf B weerstandsvermogen en risicobeheersing toegelicht.

Jeugdhulp Rijnmond (GRJR)
In 2023 hebben er een aantal belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden binnen de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond.  Waarvoor dat noodzakelijk was, is uw raad tussentijds geïnformeerd via begrotingswijzigingen, dan wel via de risicoparagraaf:

• Samen met de gemeenten heeft de GRJR met de kennis in het voorjaar 2022 de uitgaven 2023 zo realistisch mogelijk ingeschat. Halverwege 2023 heeft de GRJR de ramingen bijgesteld, rekening houdend met de verwachting van sommige gemeenten dat beoogde kostenbeperkende effecten nog wel zouden optreden.  In de tweede helft van het jaar bleken ook deze verwachtingen nog te rooskleurig. Wij hebben daarom besloten om op basis van de 2e Bestuursrapportage van de GRJR onze begroting structureel bij te stellen met € 850.000. Op basis van de voorlopige jaarrekening 2023 moet de gemeente Krimpen een extra bijdrage betalen van € 904.000. Hiermee is er sprake van een nadelig effect op onze begroting van € 54.000
• In 2023 heeft uiteindelijk de afwikkeling plaatsgevonden van de nog openstaande vraag van onze gemeente over de teveel betaalde bijdrage in 2019. Wij hadden geconstateerd dat er verschillen zaten tussen de definitieve afrekenbrieven van zorgaanbieders en de definitieve jaarrekening van de GRJR, waardoor wij nadelig werden belast. Wij zijn door de GRJR in het gelijk gesteld en ontvangen het teveel betaalde bedrag van € 168.000 terug.
• In 2023 zijn stappen in gang gezet voor kostenbeheersing en transformatie van de jeugdhulp. Dat  de  kosten  stijgen  en  ingrijpende  maatregelen  nodig  zijn  is  in  lijn  met  de Hervormingsagenda-discussie.  De  Hervormingsagenda  Jeugd  bevat  langere termijn maatregelen, maar leidt ook tot de conclusie dat onvermijdelijke tekorten bij gemeenten niet door het Rijk worden gecompenseerd. De GRJR brengt dit punt consequent ter tafel bij de VNG. Daarnaast is de GRJR eind 2023 een grootschalig kostenbeheersingsprogramma gestart, met gemeenten en aanbieders. 
• In 2023 is door de GRJR een onderzoek gestart naar mogelijkheden voor meer grip op backofficetaken. De interne beheersing en rechtmatigheidsborging is complex voor de GRJR omdat de kosten op de regionale (GRJR-)contracten grotendeels voortvloeien uit uitvoerende besluiten van de afzonderlijke gemeenten. De mogelijkheden om dit proces te verbeteren maken onderdeel uit van het onderzoek naar de backofficetaken.

De gemeenschappelijke regelingen hebben en geven steeds meer inzicht in hun risico’s en weerstandsvermogen. De aandacht voor dit onderwerp leidt in enkele gevallen tot een behoefte aan groei van de algemene reserve (weerstandscapaciteit). Wij vinden het niet zonder meer noodzakelijk dat gemeenschappelijke regelingen er zelf een toereikend weerstandsvermogen op na houden. Zeker wanneer voor de aanvulling van het weerstandsvermogen extra middelen van de deelnemende gemeenten nodig zijn. Dan geven wij er de voorkeur aan om risico’s in het gemeentelijke risicoprofiel op te nemen.

In deze jaarrekening maken enkele risico’s van verbonden partijen deel uit van het gemeentelijk risicoprofiel. Daarnaast zijn er nog enkele verbonden partijen die het risicomanagement niet op orde hebben. De risico’s zijn daardoor niet goed in beeld. Bij het bepalen van de sturingsarrangementen spelen de risico’s en het inzicht daarin een belangrijke rol. Langs die weg wordt aandacht gevraagd voor adequaat inzicht en informatie met betrekking tot risico’s.

Hieronder is een overzicht van de gemeenschappelijke regelingen opgenomen inclusief de financiële bijdrage.

Gemeenschappelijke regelingen	Vertegenwoordiging	Programma	Rekening 2022	Begroting 2023	Begroting na wijziging	Rekening 2023
Metropoolregio Rotterdam- Den Haag	AB/DB	Ruimtelijk domein	83	83	83	83
Streekarchief Midden-Holland	AB	Overhead	139	178	187	188
GR IJsselgemeenten	Bestuur	Sociaal domein + Overhead	4.752	4.882	5.013	5.013
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond	AB	Bestuur en veiligheid	1.456	1.645	1.667	1.615
Groenalliantie Midden-Holland en Koepelschap Buitenstedelijk Groen	Bestuur	Maatschappelijk domein	216	223	223	223
GGD Rotterdam Rijnmond	AB	Maatschappelijk- en Sociaal domein	213	253	273	237
Jeugdhulp Rijnmond	DB	Sociaal domein	5.887	5.486	6.690	6.734
Werkvoorzieningschap PROMEN	AB	Sociaal domein	1.982	2.056	1.917	1.965
Ingenieursbureau Krimpenerwaard (IBKW)	Bestuur	Ruimelijk domein	42		3
DCMR (milieu)	AB	Bestuur en veiligheid	521	546	551	551
Totaal			15.291	15.352	16.606	16.609

Bij deze gemeenschappelijke regelingen is de gemeente vertegenwoordigd in het bestuur. Aan de gemeenschappelijke regelingen zijn financiële risico’s verbonden. 

Streekarchief Midden-Holland
Gemeentelijk belang	Het op een verantwoorde wijze beheren, ontsluiten en ter beschikking stellen van permanent te bewaren gemeentelijke archiefbescheiden.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	187.940
Financiële resultaat	25.421
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	295.209	301.072
Vreemd vermogen	275.017	336.277
GR IJsselgemeenten
Gemeentelijk belang	De GR IJsselgemeenten verzorgt de volledige ondersteuning van de gemeentelijke organisatie op het gebied van ICT. De GR IJsselgemeenten verzorgt ook de uitvoering van het taakveld werk en inkomen (sociale zaken).
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	5.013.233
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	1.648.000	861.000
Vreemd vermogen	7.697.000	8.307.000
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Gemeentelijk belang	Het doelmatig organiseren en coördineren van werkzaamheden die noodzakelijk zijn voor een doeltreffende rampenbestrijding en crisisbeheersing.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	1.614.698
Financiële resultaat	2.361.000
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	6.157.000	9.664.000
Vreemd vermogen	107.479.000	99.080.000
Ingenieursbureau Krimpenerwaard (IBKW)
Gemeentelijk belang	IBKW richt zich volledig op de adviesdiensten voor weg- en waterbouwprojecten van het college. De uitgangspunten voor de uitgevoerde werkzaamheden zijn efficiency, transparantie en verantwoording.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	176
Financiële resultaat	0
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	1.162.261	1.095.112
Vreemd vermogen	429.964	770.296
DCMR
Gemeentelijk belang	De uitvoering van de Wet milieubeheer. DCMR draagt bij aan het verlagen van de milieubelasting van bedrijven en het verhogen van de milieukwaliteit en veiligheid. Daarnaast werkt DCMR ook aan de integratie van milieuaspecten in andere beleidsterreinen en aan milieu en veiligheid gerelateerde maatschappelijke vraagstukken en nieuwe ontwikkelingen.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	550.644
Financiële resultaat	607.000
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	5.038.000	5.159.000
Vreemd vermogen	11.779.000	21.270.000
Metropoolregio Rotterdam-Den Haag
Gemeentelijk belang	Het verbeteren van de bereikbaarheid, duurzaamheid, attractiviteit en economische vernieuwingen van en binnen de metropoolregio.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	82.953
Financiële resultaat	N.n.b.
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	33.843.976	36.702.117
Vreemd vermogen	1.550.055.080	1.526.354.746
Groenalliantie Midden-Holland
Gemeentelijk belang	Deelname aan strategische besluitvorming betreffende het beheer en de ontwikkeling van natuur- en recreatiegebieden binnen het werkgebied van de deelnemende gemeenten. In het deelgebied Krimpenerwaard betreft het de gebieden Krimpenerhout en Loetbos.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	222.600
Financiële resultaat	702.802
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	10.722.131	11.306.058
Vreemd vermogen	2.375.272	2.428.187
GGD Rotterdam Rijnmond
Gemeentelijk belang	Invulling geven aan de wettelijke taken op grond van de wet Publieke Gezondheid. Dit omvat o.a. epidemiologisch onderzoek, Infectieziekten bestrijding, Milieu & Hygiëne en Persoonsgerichte zorg. Ook voorziet het GGD in een rampen opvangplan (GROP) en in inspecties kinderopvang.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	236.889
Financiële resultaat	n.v.t.
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	n.v.t.	n.v.t.
Vreemd vermogen	n.v.t.	n.v.t.
Werkvoorzieningschap Promen
Gemeentelijk belang	Het uitvoeren van Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) taken en het verzorgen van arbeidsgerichte trajecten (waaronder beschut werken).
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	1.965.419
Financiële resultaat	82.000
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	3.269.000	2.427.000
Vreemd vermogen	8.049.000	8.587.000
Jeugdhulp Rijnmond
Gemeentelijk belang	Het verzorgen van de inkoop van individuele voorzieningen Jeugdhulp, Jeugdbescherming en Jeugdreclassering.
Jaarrekening:
Bijdrage Krimpen	6.734.251
Financiële resultaat	-22.100.000 (waarvan -904.000 Krimpen)
Balans:	1-1-2023	31-12-2023
Eigen vermogen	0	0
Vreemd vermogen	61.098.000	86.447.000

De (privaatrechtelijke) deelname in het aandelenkapitaal van een aantal vennootschappen vloeit vooral voort uit de maatschappelijke belangen die door deze vennootschappen worden/werden nagestreefd.

Stedin
Voor netwerkbeheerder Stedin staan de komende jaren vanwege de energietransitie substantiële investeringen te wachten in de infrastructuur. De betekent een forse kapitaalbehoefte en de noodzaak tot het versterken van het eigen vermogen. In de afgelopen jaren is hier door bestaande aandeelhouders invulling aan gegeven door winst uit verkopen van onderdelen van de onderneming niet uit te keren en via de uitgifte van cumulatief preferente aandelen. In 2023 is de Staat aandeelhouders geworden voor een bedrag van € 500 miljoen. Dit betekent dat voor de komende jaren is voorzien in de behoefte aan versterking van het eigen vermogen.  Bovendien heeft de toetreding van de Staat tot gevolg dat de creditrating verbetert, omdat de rating agency's ervanuit gaan dat de Staat bij eventuele problemen financieel bijspringt.

De gemeente Krimpen aan den IJssel had in 2023 deelnemingen in een viertal ondernemingen.

Het financiële risico strekt zich uit tot de waarde van de deelneming. In de balans is de aankoopprijs van de aandelen als waarde opgenomen. Het risico betreft feitelijk de economische waarde van het aandelenpakket, indien deze lager ligt dan de aankoopprijs. Tevens is in de tabel de dividenduitkering opgenomen. Mogelijke fluctuaties in de hoogte van de dividenduitkering vormen een risico, met effecten op het begrotingsresultaat. Om deze reden zijn wij terughoudend in het ramen van de opbrengsten uit dividend.

Deelnemingen		Dividend
	Nominale deelname	Rekening 2022	Begroting 2023	Begroting na wijziging	Rekening 2023
Stedin N.V.	3.267	83	78	163	163
OASEN	13
Bank Nederlandse Gemeenten	75	75	75	82	82
Cyclus N.V.	271