Paragraaf D Financiering

De paragraaf financiering is bedoeld voor transparantie van de treasuryfunctie (financiering) van decentrale overheden. In deze paragraaf zetten we zo duidelijk mogelijk de plannen, feiten en visie over de financiering op een rij.

De Wet Financiering Decentrale Overheden (wet FIDO) schept een duidelijk kader voor de treasuryfunctie, levert een bijdrage aan de kredietwaardigheid van de openbare lichamen en bevordert de transparantie van de treasuryfunctie. Deze wet introduceert twee instrumenten op het gebied van de treasuryfunctie:
1.  Het treasurystatuut
2.  De financieringsparagraaf

In het treasurystatuut 2021 zijn de doelstellingen van het treasurybeleid opgenomen. Het tweede instrument, de financieringsparagraaf, heeft als doel inzicht te geven in de algemene interne en externe ontwikkelingen die van belang zijn voor de treasury. Ook geeft het inzicht in de concrete plannen op het gebied van risicobeheer, financieringspositie en leningen- en uitzettingenportefeuille.

Risicobeheersing is een belangrijk onderdeel van de Wet FIDO. Voor onze gemeente gaat het daarbij met name om het renterisico en het kredietrisico. De behoefte aan risicobeheersing is toegenomen door de toename van voorgenomen en recent uitgevoerde grote investeringen. Daarnaast kan een informatierisico worden benoemd. Dat is het risico dat relevante informatie niet tijdig of volledig beschikbaar is voor de treasuryfunctie.

De grote algemene banken en de banken voor de publieke sector (waaronder onze ‘huisbank’ BNG) houden de ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt nauwlettend in de gaten. Wij volgen wij de rentevisie van de BNG en betrekken die bij de planning voor het aantrekken van financiering op het meest gunstige moment in relatie tot de financieringsbehoefte van de gemeente. Op het gebied van beleggingen en leningen zijn de afgelopen jaren verschillende besluiten genomen, waardoor de mogelijkheden voor gemeenten om zich  ‘vrij’ op de kapitaalmarkt te begeven zijn ingeperkt. 

Conform het besluit begroting en verantwoording (BBV) is toerekening van rentelasten aan de programma's verplicht. Hieronder wordt schematisch het renteresultaat weergegeven:

Voor de toerekening van rente aan de grondexploitaties wordt een percentage berekend: het gemiddelde rentepercentage van de leningenportefeuille vermenigvuldigd met de debt ratio (de verhouding vreemd vermogen / totaal vermogen). De uitkomst van deze berekening voor 2023 is 1,5%.

Het zogenaamde rente-omslagpercentage wordt gebruikt om tot een verdeling van de (resterende) rente over de programma’s te komen. Het saldo van rentelasten en baten wordt daarvoor gedeeld op het totaal van de vaste activa. De uitkomst mag binnen een bandbreedte van 0,5% worden afgerond. Hiermee wordt een jaarlijkse wijziging van het percentage voorkomen. Bij de begroting 2023 is het percentage vastgesteld op 1,00%. Dit percentage wordt berekend over de boekwaarden van de activa en verantwoord op de programma’s waar deze activa onderdeel van uitmaken.  

De gerealiseerde door te berekenen netto rentelasten zijn over 2023 fors lager dan in de begroting. Begin 2023 is een lening eerder dan gepland afgesloten vanwege de oplopende rente. Omdat de liquiditeiten nog niet direct nodig waren is een deel van dit geld tijdelijk weer uitgezet tegen een rentevergoeding. Dit betekent extra rentebaten en een lagere door te berekenen netto rentelast. Omdat het verschil met de begrote door te berekenen netto rentelasten groter is dan 25% moet op basis van nacalculatie de rentetoerekening worden aangepast.  Het omslagpercentage op basis van nacalculatie bedraagt 0,55%. 

Hieronder het renteschema dat behoort bij deze berekening. 

Renteschema 2023	Begroting 2023		Rekening 2023
Externe rentelasten over korte en lange financiering		1.222		1.289
Externe rentebaten	-/-	300	-/-	696
Totaal door te rekenen externe rente		922		593
Rente die aan grexen moet worden doorberekend	-/-	127	-/-	111
Rente die wordt doorberekend ogv projectfinanciering	-/-		-/-
Saldo door te rekenen externe rente		796		481
Werkelijk aan taakvelden toegerekende rente	-/-	868	-/-	484
Renteresultaat op taakveld treasury		-73		-3

De Wet FIDO verplicht de kasgeldlimiet en de renterisiconorm in beeld te brengen. De provincie gebruikt deze bij het uitoefenen van haar toezichthoudende functie. De kasgeldlimiet betreft het renterisico van de vlottende schuld, terwijl de renterisiconorm het renterisico van de langlopende schuld betreft.

De wettelijk vastgestelde renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal.

Berekening renterisico gemeente Krimpen aan den IJssel:

Renterisiconorm	2023
1. Renteherziening op vaste schuld o/g
2. Te betalen aflossingen	2.698
3. Renterisico op vaste schuld (1+ 2)	2.698
Berekening rente risiconorm
4. Begrotingstotaal (excl. reservemutaties)	90.844
5. Percentage regeling	20%
Toets renterisiconorm
6. Renterisiconorm (4 * 5)	18.169
7. Renterisico op vaste schuld (1+ 2)	2.698
Ruimte onder rente risiconorm (6 - 7)	15.471

Voor het bepalen van de liquiditeitspositie - dit is de mate waarin op korte termijn aan de opeisbare verplichtingen kan worden voldaan - is de zogenaamde kasgeldlimiet belangrijk. Dit is het bedrag dat maximaal als kasgeld mag worden opgenomen. Dit bedrag wordt berekend door middel van een door het ministerie van Financiën vastgesteld percentage, vermenigvuldigd met het totaal van de jaarbegroting van de gemeente bij aanvang van het jaar.

Berekening kasgeldlimiet gemeente Krimpen aan den IJssel:

Kasgeldlimiet	2023
Omvang begrotingstotaal (lasten) per 1 januari 2023	90.844
Toegestane kasgeldlimiet
- in procenten van de grondslag	8,5%
- in bedrag	7.722
Omvang vlottende korte schuld (+/+)
Opgenomen gelden < 1 jaar
Schuld in rekening courant
Gestorte gelden door derden < 1 jaar	14
Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld
Vlottende middelen (-/-)
Contante gelden	6
Tegoeden in rekening courant	2
Overige uitstaande gelden <1 jaar	15.292
Toets kasgeldlimiet
Totaal netto vlottende schuld	-14.452
Toegestane kasgeldlimiet	7.722
Ruimte (+) / overschrijding (-)	22.174

Naast het renterisico loopt de gemeente ook nog risico bij het zelf verstrekken van gelden. Afhankelijk van het type instelling kan een zeker risico worden bepaald.

In de onderstaande tabel zijn de verstrekte gelden gegroepeerd naar de onderscheiden risicogroepen.

Kredietrisico op verstrekte gelden	Met/zonder (hyp.) zekerheid	Restant Schuld per 1-1-2023	%
Woningcorporaties met garantie WSW	Met (50%)	111	1%
Hypotheekverstrekkingen aan ambtenaren	Met	7.766	67%
Overige toegestane instellingen volgens treasurystatuut	Zonder	3.652	32%
Totaal		11.529	100%

De financiering van de gemeentelijke activiteiten vindt plaats op basis van 'totaalfinanciering'. Dit betekent dat we op basis van de liquiditeitspositie bepalen of leningen moeten worden aangetrokken. Projectfinanciering passen we dan ook in principe niet toe.

Leningenportefeuille
De volgende tabel geeft inzicht in de samenstelling, de grootte en de rentegevoeligheid van de opgenomen leningen. In 2023 is een langlopende lening van € 15 miljoen aangetrokken.

De mutaties voor 2023, als gevolg van nieuwe leningen, aflossingen en rente zijn:

Mutaties in leningenportefeuille	Bedrag	Gemiddelde rente
Stand per 1 januari 2023	43.442	2,03%
Nieuwe leningen	15.000
Reguliere aflossingen	-2.698
Vervroegde aflossingen
Stand per 31 december 2023	55.744	1,96%

De verplichting tot schatkistbankieren beperkt de mogelijkheden om overtollige liquide middelen uit te zetten. Voor 2023 bedraagt de drempel 2% van het begrotingstotaal met een ondergrens van € 1 miljoen.
De gemeente maakt gebruik van zero-balancing. Dit betekent dat het saldo op de bankrekening bij de BNG aan het eind van de dag automatisch wordt afgeroomd of aangevuld tot nul.

In 2023 is een lening van € 15 miljoen aangetrokken die niet direct nodig was vanwege liquiditeitspositie. Een bedrag van € 10 miljoen is tweemaal voor een periode van 3 maanden uitgezet bij een andere gemeente.