Paragraaf C Onderhoud kapitaalgoederen

De gemeente Krimpen aan den IJssel beheert de openbare ruimte en gebouwen waarbinnen wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd. Hierdoor beschikt de gemeente over kapitaalgoederen zoals gebouwen, wegen, bruggen, hekwerken, riolering, openbare verlichting, speelvoorzieningen, water en groen. Al deze kapitaalgoederen dienen goed onderhouden te worden. 

Hierbij spelen - naast de wettelijke eisen en verplichtingen - de volgende aspecten een rol: gebruik, levensduur en het leveren van bijdragen aan de programmadoelstellingen voor milieu, onderwijs, openbare ruimte en verkeer. Dit vergt beleidsvisies op het beheer van de kapitaalgoederen, planmatig en integraal beheer en onderhoud, een actuele meerjaren-onderhoudsplanning en een adequate vertaling van de financiële consequenties in toereikende budgetten en voorzieningen.

Het algemene beleid omtrent het onderhoudsniveau binnen de gemeente Krimpen aan den IJssel is sober maar doelmatig. Veiligheidsaspecten spelen hierbinnen een belangrijke rol. De benodigde middelen hiervoor waren op basis daarvan in de begroting opgenomen. Dit geldt zowel voor kleinschalig (dagelijks) onderhoud als het groot (vervangings)onderhoud. Naast veiligheid is ook duurzaamheid een belangrijk thema bij het onderhoud van de kapitaalgoederen.

Deze paragraaf geeft aan op welke wijze in 2024 de kapitaalgoederen onderhouden zijn. Dit heeft voornamelijk plaatsgevonden op basis van de volgende vastgestelde beleidskaders en beheersplannen:

De kapitaalgoederen in de openbare ruimte bestaan uit wegen, riolering, watergangen, civiele kunstwerken (bruggen), groenvoorziening, speelvoorzieningen, hekwerken en openbare verlichting. Jaarlijks worden voor deze onderdelen van de kapitaalgoederen kredieten beschikbaar gesteld door de raad. 
De overige investeringen worden vanaf moment van afronding (een jaar daaropvolgend)  geactiveerd. De enige uitzondering hierop is de riolering. Deze lasten worden gedekt uit de voorziening riolering. In de loop van 2024 is het geactualiseerd beheerplan vastgesteld. In de meerjarenbegroting 2024-2027 is rekening gehouden met de daaruit voortvloeiende (kapitaal)lasten. Op basis van dit nieuwe beheerplan en de huidige manier van verwerken kunnen de afschrijvingslasten naar verwachting tot ±  2034 worden gedekt uit de reserve maatschappelijk nut buitenruimte. De afschrijvingslasten van investeringen van speelvoorzieningen komen daarentegen ten laste van programma 3 (Maatschappelijk domein).

De werkzaamheden op dit terrein zijn gebaseerd op het in december 2022 vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsprogramma (GRP). Dit plan loopt tot en met 2027. De kaders van het GRP zijn leidend voor de investeringen op het gebied van de riolering en klimaatveranderingen. Het doel van het GRP is een duurzame bescherming van de volksgezondheid en handhaving van een goede leefomgeving. Een ander doel is voldoen aan de wettelijke eisen met efficiënt onderhoud en beheer van het afval-, hemel- en grondwater. 

De uitvoering van het GRP hangt overigens nauw samen met het beheer van wegen, groen, openbare verlichting en bruggen. Waar mogelijk worden combinaties van uit te voeren werken gezocht, om de kosten en de overlast te beperken.

Gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk hebben gezamenlijk een Deltaprogramma opgesteld. Hierin is het document “Ruimtelijke Adaptatie” opgenomen. Dit document bevat maatregelen gericht op het beschermen van inwoners van Nederland tegen de gevolgen van klimatologische ontwikkelingen.

Het Deltaprogramma geeft de overheid de taak de uitvoering van ruimtelijke adaptatie te versnellen en daarmee actief aan de slag te gaan. Eén van de benoemde verplichtingen voor gemeenten is het uitvoeren van een ‘stresstest klimaat’. De gemeente Krimpen aan den IJssel is hiermee al in 2018 aan de slag gegaan (door middel van een ‘stresstest light’). Deze test werd in 2019 gevolgd door een verdiepende “stresstest wateroverlast”. Inmiddels is ook bekend dat in Oud-Krimpen en Langeland klimaat- adaptieve maatregelen genomen moeten worden. De (financiële) gevolgen daarvan zijn aanzienlijk en (uiteraard) niet voorzien in de voorziening rioleringen. Vanaf 2019 is dan ook besloten om deze investeringen te activeren en de afschrijving ten laste te brengen van programma 2.

In 2021 heeft de gemeente een aanvraag ingediend bij het Rijk om in aanmerking te komen voor de Impulsregeling Klimaatadaptatie 2021-2027. Deze is toegekend en wordt nu ingezet voor de projecten in Langeland en Oud-Krimpen. In samenwerking met Quawonen en het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard worden verdere plannen uitgewerkt om te komen tot een klimaatbestendige woonomgeving.

In 2025 wordt gestart met het opstellen van regionale klimaatstresstesten voor de regio Midden-Holland.

De kaders waarbinnen het wegbeheer worden uitgevoerd zijn de CROW-richtlijnen en het integraal Kwaliteitsplan Openbare Ruimte. Dit beleidsplan geeft de kaders en normen aan die als input voor het beheer van wegen dienen. 
De onderhoudsfrequenties worden bepaald door de huidige kwaliteit van de verhardingen, onderliggende funderingskwaliteit, plaatselijke omstandigheden en het gewenste onderhoudsniveau. Met de rapportage Monitoring Kwaliteit Openbare Ruimte controleren we dit. Ook geven we verdere invulling aan het Fietsstructuurplan en is de vastgestelde verkeers- en vervoersvisie mede bepalend bij de planvorming (Meerjarenplanning Beheer Openbare Ruimte). De investeringen in de wegen worden  geactiveerd. Hierbij komen de afschrijvings- en rentelasten vanaf dat moment ten laste van programma 2 Ruimtelijk domein.

Het onderhoud en de vervanging van de openbare verlichting zijn opgenomen in het hiervoor genoemde kwaliteitsplan. Hierbij is specifiek aandacht gegeven aan de wijze waarop het beheer plaats moet vinden. Naast de jaarlijkse budgetten voor onderhoud en vervanging ten laste van programma 2 Ruimtelijk domein, worden verlichtingsplannen tegelijkertijd met herstratingswerkzaamheden uitgevoerd en geactiveerd.

Daarnaast vindt vervanging plaats ten laste van de exploitatie. Hiervan is voornamelijk sprake vanwege de ouderdom, energiebesparing en wanneer remplaceren nodig is, terwijl op korte termijn voor dat gebied geen herstratingen op de planning staan. Er is gekozen om deze min of meer jaarlijks terugkerende ‘investeringen’ rechtstreeks ten laste te brengen van de exploitatie en ze niet te activeren.

De verkeersregelinstallaties (VRI’s) zijn na de her-ingebruikname van de kruising inmiddels allemaal opnieuw aangesloten op de hoofdpost van de verkeersregelkamer van de gemeente Rotterdam. Hierdoor kan op afstand worden ingespeeld op verkeersaanbod en calamiteiten, met als doel een verbetering van de doorstroming. Alle VRI's rondom de kruising zijn vervangen c.q. vernieuwd.

In de integrale beheerplannen voor de openbare ruimte is ook het groen opgenomen. Er worden tot op heden geen specifieke middelen vrijgemaakt om in het onderhoud van het openbaar groen te voorzien. Jaarlijks vindt onderhoud van het groen op contractbasis plaats ten laste van programma 2 Ruimtelijk domein en onderdelen van andere programma’s zoals in het geval van de begraafplaatsen. Omvormingen van plantsoenen komen eveneens ten laste van programma 2.

Daarnaast vinden investeringen in het openbaar groen plaats bij reconstructies. Dekking daarvan vindt eveneens plaats door middel van activering en afschrijving.

De watergangen zijn verdeeld in primaire en secundaire watergangen. De primaire watergangen (de hoofdwatergangen) worden beheerd en onderhouden door het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) in samenwerking met de gemeente. De partijen houden zich aan een gezamenlijk contract. De secundaire watergangen (de sloten) worden beheerd door de gemeente of, in sommige gevallen, door particulieren. Het onderhoud van het openbare water binnen de gemeente vindt plaats aan de hand van het jaarlijkse baggerprogramma en komt deels ten laste van programma 2 Ruimtelijk domein. Daarnaast wordt gewerkt aan het Uitvoeringsprogramma Stedelijk Water, hierin is de meerjarige baggerplanning opgenomen. De beleidskaders vormen nog steeds onderdeel van de bestaande Stedelijk Watervisie voor de watergangen in de gemeente.

De jaarlijkse lasten voor baggerwerkzaamheden zijn opgenomen in de exploitatie. Voor het onderdeel Uitvoeringsprogramma Stedelijk Water is sprake van afschrijvingslasten, indien investeringen hiervoor hebben plaatsgevonden. De komende jaren zijn hiervoor investeringsbedragen opgenomen, zodat uitvoering gegeven kan worden aan het Stedelijk Waterplan.

Op basis van het beheersysteem worden alle speeltoestellen binnen de gemeente door middel van periodieke keuringen geïnspecteerd. De resultaten worden in logboeken verwerkt en bijgehouden. Een onafhankelijke partij voert de jaarlijks verplichte keuring van de toestellen uit. Preventief onderhoud en kleine reparaties worden door de eigen buitendienst uitgevoerd.

Daarnaast is het speelruimtebeleidsplan in 2018 geactualiseerd en is er een uitvoeringsprogramma speelruimte 2019-2022 opgesteld. De financiële gevolgen daarvan zijn opgenomen in de begroting als afschrijvingslast. Dit betreft de lasten voor vervanging van de bestaande speelplaatsen, alsmede voor eventuele impulsen op dit terrein. De komende jaren wordt verder uitvoering gegeven aan het speelruimtebeleidsplan.

De gemeente Krimpen aan den IJssel heeft een aanzienlijk aantal bruggen, waarvoor onderhoud nodig is. Dat kan zowel gaan om dagelijks onderhoud, als om groot onderhoud in de zin van vervanging/renovatie van de brug. In 2024 is het Beleidsplan civiele kunstwerken geactualiseerd en is met de (afschrijving) lasten als gevolg van investeringen uit dit plan rekening gehouden. 

Naast onderstaande areaalgegevens van de bruggen zijn er nog 14 bruggen in de gemeente die in beheer en onderhoud zijn bij het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard.

De gemeente Krimpen beheert 125 duikers. In de primaire (hoofd)watergangen liggen 46 duikers. De totale lengte is circa 3,3 kilometer. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van deze duikers. De vervanging en reconstructiekosten van de duikers zijn opgenomen in de integrale meerjarenplanning openbare ruimte. In 2023  is het Beleidsplan duikers geactualiseerd.  

Dit overzicht betreft de investeringen maatschappelijk nut in de buitenruimte en betreffen zowel gereed gekomen als nog in uitvoering zijnde projecten. De investeringen op het gebied van herstraten en klimaat-adaptieve maatregelen riolering worden geactiveerd. De “reguliere” rioleringswerkzaamheden komen ten laste van de voorziening.

De gemeente Krimpen aan den IJssel bezit gebouwen die deels bedrijfsmatig en deels functioneel beheerd worden. Hierbij valt te denken aan onder andere het raadhuis, het gebouw aan de Stormsweg en de Van Utrechtweg, sporthallen, gymlokalen, peuterspeelzalen en de kerktoren. Deze gebouwen beheert en onderhoudt de gemeente aan de hand van een meerjarenonderhoudsplan (MJOP). Het bedrag dat per jaar gemiddeld nodig is voor de uitvoering van dit MJOP (planmatig onderhoud) wordt jaarlijks gestort in de voorziening "onderhoud kapitaalgoederen". 

In tegenstelling tot de investeringen in de openbare ruimte worden de onderhoudslasten van deze gebouwen gewoon ten laste gebracht van de genoemde voorziening. De gemeente is economisch eigenaar (heeft het economisch claimrecht) van alle schoolgebouwen voor primair en voortgezet onderwijs. De verantwoordelijkheid voor het (planmatig) onderhoud voor zowel primair als voortgezet onderwijs ligt bij de schoolbesturen.

Bij de opzet van het (planmatig) onderhoud van de gemeentelijke gebouwen wordt uitgegaan van sober en doelmatig onderhoud. Hierbij is het uitgangspunt dat de gebouwen technisch in orde zijn en voldoen aan de eisen van veiligheid. 

Samenvattend kan worden vastgesteld dat het onderhoud van de gebouwen is te splitsen in dagelijks onderhoud en planmatig onderhoud. Waarbij de eerste rechtstreeks ten laste van de exploitatie is gekomen en het planmatig onderhoud via de voorzieningen is gelopen. Over de werkzaamheden die vallen onder het planmatig onderhoud zijn afspraken gemaakt. Levensduur verlengende maatregelen (renovaties, functieverbeteringen of (ver)nieuwbouw) vallen daar niet onder. Ook maatregelen in het kader van de duurzaamheid vallen hier niet onder. In voorkomende gevallen denken we tijdig na over het al dan niet verder exploiteren van de accommodatie. 

Verloop van de voorziening OK-gebouwen en de voorziening rioleringen: