Inleiding

Vorig jaar zijn wij onze collegeperiode begonnen met een beleidsarme kadernota, gevolg door een begroting waarin, geholpen door een gunstige septembercirculaire, substantieel nieuw beleid kon worden opgenomen. Die begroting 2023, waarmee door uw raad unaniem werd ingestemd, zijn wij nu aan het uitvoeren. Maar ondertussen kijken we uiteraard ook weer vooruit. Dat doen wij, zoals dat in het voorjaar gebruikelijk is, in deze kadernota 2024.

De kadernota bevat onze beleidsvoornemens voor de periode 2024-2027. Deze beleidsvoornemens hebben wij getoetst aan de financiële uitgangspunten zoals wij die eerder hebben vastgesteld. 

Ook hebben wij alles wat in 2024-2027 nodig is, voor zover bekend, in de cijfers verwerkt. Daarnaast zijn reële plannen en wensen opgenomen, wat uw raad de gelegenheid biedt hierover met ons en met elkaar in debat te gaan en tot een integrale afweging en prioritering te komen. 

De financiële uitkomsten van de kadernota hebben wij niet geheel in eigen hand. De gemeentefinanciën worden beïnvloed door veel externe factoren, waaronder niet in de laatste plaats de financiering die wij van het Rijk ontvangen.

Daarom doen wij in deze kadernota een aantal voorstellen om tot een werkbaar financieel kader te komen. Wij denken zodoende voldoende perspectief voor de onzekere toekomst te kunnen bieden. Wij zijn benieuwd hoe uw raad hier op reflecteert.

Na verwerking van de voorstellen voor nieuw beleid en inzet van reserves is het financiële meerjarenbeeld op basis van deze kadernota als volgt:

Het saldo van deze kadernota is voor 2024 licht negatief. Onze opdracht is om u in het najaar een begroting te presenteren die in ieder geval voor 2024 en 2025 structureel in evenwicht is. 

De toezichthouder zal de begroting primair op structureel evenwicht in 2024 beoordelen. Omdat de cijfers zeer beperkt incidentele baten bevatten, maar wel een incidentele reservestorting voor investeringen in de openbare ruimte, is het structureel evenwicht positiever dan de getoonde uitkomsten.

De woning, straat, buurt, wijk en gemeente als geheel vormen samen het thuis van alle Krimpenaren. Hierin is de eigen woning het privédomein en is Krimpen aan den IJssel van ons allemaal. 

Straat, portiek of galerij en de buurt vormen de omgeving waarin mensen dagelijks samenleven en kinderen opgroeien. Samen geven de inwoners kleur aan die omgeving. Dat leidt tot een divers beeld, waarin binnen onze gemeente veel kleuren naast elkaar bestaan. We zijn ‘samen verschillend’. 

Wij willen ons ervoor blijven inzetten dat zoveel mogelijk Krimpenaren zich in het dagelijks leven zelf kunnen redden en een actieve bijdrage aan Krimpen aan den IJssel kunnen leveren door naar vermogen te werken of een andere maatschappelijke bijdrage te leveren. Dat kan alleen als we – met elkaar – voor een goede basis zorgen.

Wat die goede basis betreft, oriënteren we ons zowel op het openbare domein (straat, buurt, wijk, gemeente en algemene voorzieningen) als op de individuele inwoner. In onze begroting herkent u die oriëntatie in de programma’s voor het ruimtelijk en maatschappelijk domein respectievelijk het sociaal domein. 

Tegelijkertijd zien we dat het steeds vaker nodig is om die domeinen te integreren op basis van de opgaven die er zijn. Vaak is dat een opgave gericht op een specifieke doelgroep (senioren, jongeren, inwoners met moeilijk hanteerbaar gedrag). Soms ligt er een opgave in een straat, buurt of woningcomplex.

Gelukkig leven mensen in Krimpen aan den IJssel over het algemeen prettig samen op een manier die hen past. Dat hóren we ook van onze inwoners, bijvoorbeeld tijdens huisbezoeken en de ‘koffie met de wijkwethouder’ momenten. Voor deze inwoners is hun directe woon- en leefomgeving inderdaad een solide basis voor een waardevol leven. 

Maar er zijn ook kwetsbare inwoners die minder zelfredzaam zijn en inwoners die moeilijk hanteerbaar gedrag vertonen en – daardoor – ook geen bijdrage kunnen of willen leveren aan de ‘samenredzaamheid’ in hun straat of buurt. Soms wonen die kwetsbare inwoners geconcentreerd in een straat, buurt of woningcomplex. De veerkracht kan dan, ook in onze gemeente, onder druk komen te staan.

En waar de veerkracht in het geding komt, is het zaak dat wij als gemeente hulp bieden met kennis en middelen uit het Krimpense netwerk van organisaties en vrijwilligers die voor minder zelfredzame inwoners het verschil kunnen maken. Binnen onze gemeente is KrimpenWijzer de netwerkorganisatie die onder regie van de gemeente integrale ondersteuning en hulp biedt, waar nodig op maat. Meer en meer proberen we inwoners echter te helpen met preventie en basishulp.

We zien dat ook de rijksoverheid deze ‘beweging naar de voorkant’ stimuleert en daarmee onze ambitie om de ‘gezondste gemeente’ te worden steunt. Inmiddels zijn er meerdere akkoorden gesloten waarin structureel op preventie wordt ingezet. Door middelen in één brede financieringsregeling te bundelen wil het rijk gemeenten een stevigere basis bieden om integraal preventief gezondheidsbeleid te voeren waarin sporten en bewegen een belangrijke rol speelt. Deze brede regeling komt in de plaats van ‘sectorale’ regelingen op het gebied van sport en bewegen (onder andere voor combinatiefunctionarissen), sociale basis (onder andere voor ‘welzijn op recept’) en gezondheid en preventie (onder andere voor ‘kansrijke start’).

Om een objectiever beeld te krijgen van de veerkracht van specifieke buurten in onze gemeente laten wij nog dit jaar een onderzoek uitvoeren. Dat levert ‘signaleringskaarten’ op waarover we met inwoners en ons netwerk het gesprek kunnen aangaan. Zo willen we tot een gedeelde probleemanalyse komen, vóórdat we afspraken maken over de inzet van middelen waarmee de veerkracht kan worden vergroot.

Wij denken overigens dat veel van die middelen al in ons ‘repertoire’ zitten. Denk bijvoorbeeld aan het Beleidsplan Sociaal Domein, de Woon(zorg)visie, het Integraal Veiligheidsplan en de manier waarop wij beheer en (groot) onderhoud van de openbare ruimte hebben georganiseerd. Denk ook aan KrimpenWijzer, de BOA’s, de aanpak van woonoverlast en ondermijning en het Meldpunt zorg en veiligheid.

Wij denken echter ook dat het goed is dat medewerkers uit de verschillende domeinen zich niet alleen samen op specifieke doelgroepen richten, maar ook (projectmatig) samenwerken om ‘hotspots’ in straten en buurten integraal aan te pakken en de sociale cohesie in straten en buurten te vergroten. In 2024 zal een kwartiermaker/wijkmanager daar – op basis van de ‘signaleringskaarten’ – concreet mee aan de slag gaan.

In het bestuursakkoord hebben we uitgesproken dat we samen willen denken en samen willen doen. Dat laten we in de eerste plaats zien in de ruimtelijke projecten die wij onder handen hebben. Wij denken dat wij in projecten zoals de Noorderstraat en Crimpenersteyn laten zien dat wij de intentie hebben om samen te denken en hopelijk straks tijdens de uitvoering ook om samen te doen. 

In 2024 willen wij daar iets nieuws aan toevoegen met een inwonerspanel. Dat is een flexibel inzetbaar onderzoeksinstrument dat op ieder moment en bij ieder onderwerp kan worden ingezet. Wel is er de voorkeur om ‘duurzaamheid’ als eerste onderwerp in te zetten. Dit is een actueel thema waarbinnen nog grote stappen gezet moeten worden. 

De gemeente Krimpen aan den IJssel maakt beleid voor haar inwoners. Een inwonerspanel zou in alle fasen van het beleidsplan een stem moeten krijgen. Beleid maken we immers niet alleen, we maken het samen!

En, zoals wij in de begroting 2023 al aankondigden, willen wij een Toekomstfonds instellen. Wij zijn ervan overtuigd dat zo’n fonds inwoners kan stimuleren om actief mee te denken over en een bijdrage te leveren aan de sociale cohesie en leefbaarheid in onze gemeente.

Inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers kunnen een financiële impuls vragen voor initiatieven die een bijdrage leveren aan een toekomstbestendig Krimpen aan den IJssel. Daarbij stellen wij wel als voorwaarde dat initiatiefnemers ook zélf een grote bijdrage leveren aan het uitwerken én uitvoeren van het initiatief.